Scheiden van Wonen en Zorg: wat als volledig zelfstandig thuis niet meer lukt?

De keuze om wonen en zorg te scheiden, heeft als resultaat gehad dat er een verschuiving in ons woon- en zorgstelsel is ontstaan. Passende zorg vindt niet altijd (meer) tussen de eigen muren van de zorgaanbieder plaats. Maar waar dan wel? En hoe dan wel?

Niet voor niets sturen zorgkantoren op een aanbod van VPT: de huisvestingscomponent is dan niet meer opgenomen in het zorgpakket voor langdurige zorg. Tegelijkertijd nutten cliënten de SVW zo veel mogelijk uit, want het verzilveren van een WLZ-indicatie is in veel gevallen niet gunstig voor het huishoudboekje van de zorgvrager zelf. Zorg aan huis dus, maar hoe organiseren we dat ‘thuis’, als volledig zelfstandig thuis niet (meer) lukt?

Uit recente berekeningen wordt duidelijk dat in 2030 minimaal 35.000 extra verpleegzorgplaatsen nodig zijn. Dat staat in schril contrast met de uitspraak van de minister voor langdurige zorg. Zij liet er geen misverstand over bestaan: er komen geen ‘bedden’ bij. De vraag is wie dan nog in aanmerking komt voor een plaats in een verpleeghuis of een andere vorm van intramurale bewoning. Dit vraagstuk beperkt zich tenslotte al heel lang niet meer tot de ouderenzorg. Het overheidsbeleid is hoe dan ook samen te vatten in twee woorden: verdergaande extramuralisering.

De oplossing zit volgens het IZA (Integraal Zorgakkoord) in de juiste zorg op de juiste plek. Zorg is geen eenheidsworst die kan worden gereproduceerd op iedere plek in Nederland en die voor iedereen gelijk is. De uitgangspunten en de toegankelijkheid zijn wél gelijk, maar de uitwerking ervan is persoonsgericht en vraagt om maatwerk. Gezondheid is de focus. En gezondheid is zo veel meer dan de aan- of afwezigheid van een ziekte. Kwaliteit van leven staat voorop. De moderne – meer holistische – visie op de kwaliteit van leven gaat verder dan het leveren van zorg.

Toch lijkt dit soms haaks te staan op de realiteit. We hebben tenslotte te kampen met een toenemend tekort aan professionele én informele zorgverleners (mantelzorgers en vrijwilligers);  onze financiële middelen nemen af en de kosten nemen toe – net als het aantal zorgvragers. Is maatwerk een utopie of de oplossing?